Fotografowanie makro przy użyciu teleobiektywu

Zbliż aparat...
Bliżej...
Jeszcze bliżej...
Teraz! Doskonale!

Gdy chcesz naprawdę zbliżyć się do obiektu, wkraczasz do królestwa makrofotografii. Zazwyczaj oznacza to, że potrzebny jest specjalistyczny obiektyw makro, który umożliwia ustawianie bardzo bliskich odległości ogniskowania i zapewnia skalę odwzorowania co najmniej 1:1. W przypadku fotografowania niektórych obiektów, np. aby uchwycić chwilę z życia owada, może to być jedyne rozwiązanie. W takich momentach używam obiektywu M.Zuiko Digital 60mm f/2.8 Macro. Często jednak chcę uchwycić obiekt w dużym zbliżeniu, stwarzając wrażenie makrofotografii, nie będąc przy tym wcale aż tak blisko niego. Wtedy zakładam dłuższy obiektyw — to właśnie fotografowanie makro przy użyciu teleobiektywu.

Do sfotografowania tych kwiatów użyłem obiektywu M.Zuiko Digital ED 40–150mm f/2.8 PRO. Ustawiłem ogniskową 105mm (odpowiednik 210mm) i znajdowałem się w odległości kilku stóp od obiektu.

Zalety

Używanie teleobiektywu do zbliżeń wiąże się z pewnymi korzyściami w porównaniu z typowym obiektywem makro:

• ​Większa głębia ostrości — obiektywy makro zapewniają bardzo niewielką głębię ostrości i często wymagają bracketingu ostrości, aby cały obiekt był wyraźny. Bracketing ostrości może być też wymagany w przypadku używania teleobiektywu, jednak takie sytuacje są dużo rzadsze.

• Lepsza kontrola światła naturalnego — ze względu na zwiększenie odległości istnieje dużo mniejsze ryzyko rzucania na obiekt niepożądanych cieni aparatu lub sylwetki.
  Łatwiejsze kadrowanie — większość teleobiektywów to jednocześnie obiektywy zmiennoogniskowe, dlatego wykadrowanie zdjęcia jest łatwiejsze.

Sfotografowanie odłamków lodu na jeziorze było łatwiejsze z niewielkiej odległości przy użyciu teleobiektywu niż obiektywu makro.

Obiektywy

Firma Olympus produkuje różne teleobiektywy i superteleobiektywy. Nie są to typowe obiektywy makro, jednak doskonale nadają się do makrofotografii ze względu na minimalne odległości ogniskowania.

Porady zdjęciowe

• Ćwicz — tak jak przy wszystkich stylach fotografowania, potrzeba praktyki, aby poczuć się komfortowo, używając teleobiektywu do zdjęć w zbliżeniu. Wspaniałe jest to, że w pobliżu znajdują się niezliczone obiekty odpowiednie do takiej fotografii. Obfituje w nie podwórko, ogród lub pobliski park. Warto wypróbować różne ustawienia i przyzwyczaić się do sposobu działania aparatu i obiektywu w poszczególnych sytuacjach.

• Rób zdjęcia równolegle do obiektu — zacznij od ustawienia powierzchni czołowej obiektywu równolegle do obiektu. Pomoże to poprawić ogólną ostrość głównego obiektu. Następnie wypróbuj różne kąty, aby uzyskać najlepszą kompozycję.

• Sprawdź głębię ostrości — eksperymentuj z różnymi ustawieniami przysłony przy różnych ogniskowych i odległościach, aby poznać głębię ostrości spodziewaną przy różnych ustawieniach. Pamiętaj przejrzeć później zdjęcia, aby się upewnić, że głębia ostrości jest zgodna z wymaganiami.

• Spróbuj ustawić ostrość ręcznie — system autofokusa w większości aparatów jest szybki i dokładny, jednak w celu zapewnienia większej kontroli warto użyć ręcznego ustawienia ostrości przy włączonych funkcjach wspomagających. Umożliwi to dokładniejsze ustawienie ostrości obiektu.

• Używaj telekonwertera — dołączenie telekonwertera poszerzy zakres powiększenia obiektywu, pozwalając przy tym zachować minimalną odległość ogniskowania. Telekonwertery MC-14 (1,4×) i MC-20 (2×) będą współdziałać z obiektywami M.Zuiko Digital ED 40–150mm f/2.8 PRO i M.Zuiko Digital ED 300mm f/4.0 IS PRO.

• Unikaj wietrznej pogody — makrofotografia nie polega na uchwyceniu akcji, dlatego lepiej nie robić zdjęć w wietrzne dni. Gdy wspaniały kwiat tańczy w kadrze, może to być bardzo frustrujące. Spokojniejsze warunki panują zwykle wcześnie rano. Również światło jest wtedy często najlepsze.

• Zachowaj porządek — unikaj w kadrze elementów zakłócających. Zadbaj o czyste tło, które nie rozprasza. Skontroluj je pod kątem pajęczyn lub innych małych elementów. Drobiazgi ledwo zauważalne gołym okiem będą wyraźne widoczne na zdjęciu końcowym.

Piękne rozmycie

Najlepsze kompozycje to często te najprostsze. Najłatwiejszym sposobem na wyodrębnienie i wyraźne przedstawienie obiektu jest rozmyte, nieostre tło. W dużej mierze zależy ono od wyboru ustawienia przysłony, które nie tylko określa ostrość obiektu, ale także stopień rozmycia tła. Duży otwór przysłony spowoduje uzyskanie bardziej miękkiego tła, ale może nie zapewnić wystarczającej ostrości obiektu. Dlatego aby uzyskać najlepsze rezultaty, należy osiągnąć pewną równowagę. Może to wymagać eksperymentowania z różnymi ustawieniami przysłony. Wybór obiektu w pewnej odległości od tła również pomoże go wyodrębnić na kompozycji końcowej.

Jedną z opcji jest użycie bracketingu ostrości i zwiększania głębi ostrości. Aparaty z linii OM-D są wyposażone w te funkcje. Umożliwiają one większe otwarcie przysłony, aby osiągnąć atrakcyjny efekt bokeh, zachowując przy tym ostrość całego obiektu. Kluczem do osiągnięcia dobrych rezultatów podczas stosowania tej techniki jest jednak nieruchomość obiektu.

Wybór pojedynczej łodygi lawendy na skraju kępy umożliwił jej naturalne wyodrębnienie. Z kolei większy otwór przysłony ułatwił rozmycie tła.

Aby wyodrębnić drut kolczasty od znajdujących się w oddali drzew, użyłem dość dużego otworu przesłony. Dzięki temu uzyskałem pożądane rozmyte tło. Jednak nie cały szron był ostry na jednym zdjęciu, dlatego użyłem także bracketingu ostrości.

Niekiedy lubię też korzystać z techniki polegającej na dodaniu rozmycia również przed obiektem. W ten sposób nadaję pierwszemu planowi kremowej miękkości oraz tworzę złudzenie dodatkowej głębi. Efekt ten osiąga się, umieszczając aparat wśród liści lub kwiatów, często w taki sposób, że obiekt znajduje się jedynie kilka centymetrów od przedniej części obiektywu. 

Ustawiając aparat tuż przed krokusami, mogłem stworzyć miękką, fioletową poświatę w dolnej części zdjęcia, a przy tym zachować ostrość głównego obiektu.

Umieszczając aparat wśród jesiennych liści tawuły, udało mi się wyeliminować rozpraszające elementy tła i zmiękczyć całe zdjęcie.

Safari na podwórku

Jedną z największych zalet korzystania z teleobiektywu w makrofotografii jest możliwość uchwycenia elementów dzikiej przyrody, a przy tym pięknych kwiatów. Używając obiektywu makro, dużo trudniej jest podkraść się do motyla spijającego nektar. W przypadku korzystania z teleobiektywu można stać w odległości kilku metrów, a obiekt wciąż będzie wypełniał większość kadru. W tym celu należy dokładniej poznać ustawienia aparatu. Może być potrzebny krótszy czas naświetlania, w zależności od tego, czy chcesz uchwycić owada lub ptaka w locie, czy też podczas odpoczynku.

Można rozważyć różne podejścia do tej kwestii:

• Polowanie — śledzenie obiektu przemieszczającego się z kwiatu na kwiat może być trudne, dlatego przełącz tryb ręczny na autofokus i użyj jednego z trybów fotografowania seryjnego, aby zwiększyć szansę powodzenia.

• Czekanie — wybranie kwiatu, na którym motyl lub pszczoła jeszcze nie wylądowały i oczekiwanie. Trzeba zachować cierpliwość, ale jest duża szansa, że owad w końcu wyląduje na tym kwiecie. Należy użyć ręcznego ustawienia ostrości i fotografowania seryjnego, aby uchwycić lądowanie i start. To także znakomita okazja do wypróbowania funkcji szybkości zdjęć seryjnych zapewniającej uchwycenie akcji.

Gdy zobaczyłem, jak samiec monarchy próbuje przeszkodzić szczęśliwej parze, chwyciłem teleobiektyw i czekałem, aż znajdzie się w kadrze.

Chciałem uchwycić pszczołę w locie, więc upewniłem się, że używam wystarczająco krótkiego czasu naświetlania i czekałem, aż zbliży się do łubinu.

Z odległości około 2 metrów nie przeszkadzałem motylowi monarsze. Mogłem wykonać wiele zdjęć, gdy przelatywał z jednej rośliny na drugą.

W tej sytuacji wiatr wiał tak silnie, że nie mogłem użyć ręcznego ustawienia ostrości. W zamian skorzystałem z trybu Śledzenie C-AF. Zadziałał wyjątkowo dobrze.

Biorąc pod uwagę prędkość ruchu kolibrów, zdecydowałem się wycelować aparat w kwiat i poczekać, aż ptak nadleci. Jak widać, udało się!

Ostatnie uwagi i zdjęcia

Często traktuję makrofotografię jako okazję do krótkiego wytchnienia. Niezależnie od tego, czy używam obiektywu makro, czy jednego z teleobiektywów, to świetny sposób, aby wyjść na krótko z domu i badać najbliższe otoczenie. Ten rodzaj fotografii ułatwia mi też koncentrację na szczegółach, co jest pomocne później przy fotografowaniu krajobrazów. Jeśli ten styl robienia zdjęć jest dla Ciebie nowością, warto poeksperymentować przy użyciu już posiadanego teleobiektywu. Można poćwiczyć dobrą technikę w plenerze przed zainwestowaniem w specjalny obiektyw makro.

Więcej informacji na temat makrofotografii zawiera artykuł na temat bracketingu ostrości i zwiększania głębi ostrości.

Treść pochodzi z bloga Creative Island Photography (Fotografia — kreatywna wyspa) i została opublikowana za zgodą autora, Petera Baumgartena. Wyświetl oryginalny artykuł lub napisz tutaj komentarz dla Petera.

Zdjęcie wykonane z użyciem bracketingu ostrości.

Salamandra jest mało ruchliwa, więc mogłem wykonać zdjęcie, wykorzystując bracketing ostrości.

Witryna internetowa  | Blog  | Twitter

Peter jest oddanym użytkownikiem sprzętu firmy Olympus od niemalże 40 lat. Znalazł sposób na połączenie pasji fotograficznej z zamiłowaniem do nauczania, prowadząc warsztaty fotograficzne ukierunkowane na krajobrazy, przyrodę i astrofotografię. Prace Petera były publikowane w wielu czasopismach, w tym Canadian Geographic, Shutterbug i Outdoor Photographer. Peter prowadzi blog skupiający się na poradnictwie, aby pomóc innym w zwiększaniu umiejętności związanych z fotografowaniem.

WIĘCEJ INFORMACJI O PETER BAUMGARTEN